Những quy định về thực phẩm chức năng bạn cần biết [2024]
Thực phẩm chức năng là một loại thực phẩm có tác dụng bổ sung một số chất dinh dưỡng, vi chất cần thiết hoặc có tác dụng hỗ trợ chức năng của một số cơ quan trong cơ thể. Thực phẩm chức năng được sử dụng rộng rãi trong đời sống hiện nay, giúp nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Trong bài viết này VSATTP sẽ cùng bạn tìm hiểu về vấn đề những quy định quan trọng nhất về thực phẩm chức năng năm 2023, cũng như tầm quan trọng của việc hiểu và tuân thủ chúng trong ngành công nghiệp thực phẩm chức năng ngày nay.
Những quy định về thực phẩm chức năng bạn cần biết
Nội dung bài viết
1. Thực phẩm chức năng là gì?
Thực phẩm chức năng (functional food) là loại thực phẩm được thiết kế để cung cấp lợi ích sức khỏe bổ sung hoặc điều trị bệnh. Chúng chứa các thành phần có khả năng cải thiện chức năng cơ thể hoặc giảm nguy cơ mắc các bệnh tật. Thực phẩm chức năng thường chứa các thành phần dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất, chất xơ, axit béo omega-3, chất chống oxy hóa, probiotic, prebiotic và các thành phần thảo dược.
Mục đích chính của thực phẩm chức năng là cung cấp các dưỡng chất bổ sung cho cơ thể để duy trì sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Một số thực phẩm chức năng cũng có thể giúp hỗ trợ quá trình phục hồi sau bệnh, tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện chức năng tiêu hóa, hỗ trợ sự phát triển não bộ, và cải thiện sức khỏe tim mạch.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thực phẩm chức năng không phải là thuốc và không được coi là cách thay thế cho việc điều trị y tế. Chúng không được phép quảng cáo hoặc khẳng định rằng có khả năng chữa bệnh hoặc điều trị các bệnh cụ thể. Thực phẩm chức năng thường được bán trên thị trường và phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn của cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm trong từng quốc gia.
2. Quy định về thực phẩm chức năng
2.1. Công bố hợp quy và phù hợp quy định an toàn thực phẩm:
Công bố hợp quy và phù hợp quy định an toàn thực phẩm đối với thực phẩm chức năng thường được quy định bởi các cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm trong từng quốc gia. Dưới đây là một số thông tin tổng quan về công bố hợp quy và phù hợp quy định an toàn thực phẩm của thực phẩm chức năng:
Công bố hợp quy (Product Notification/Registration):
Để đưa thực phẩm chức năng vào thị trường, doanh nghiệp thường cần thực hiện quy trình công bố hợp quy. Quy trình này yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về sản phẩm, thành phần, công dụng, liều lượng, cách sử dụng và tiêu chuẩn chất lượng của sản phẩm cho cơ quan quản lý thực phẩm. Quá trình này đảm bảo rằng sản phẩm đáp ứng các yêu cầu quy định và được phép lưu hành trên thị trường.
Phù hợp quy định an toàn thực phẩm (Compliance with Food Safety Regulations):
Thực phẩm chức năng cần tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm áp dụng. Điều này bao gồm việc đảm bảo quy trình sản xuất, vệ sinh, bảo quản và vận chuyển an toàn để ngăn chặn sự ô nhiễm và đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Các yêu cầu cụ thể về an toàn thực phẩm có thể bao gồm việc kiểm soát vi khuẩn, hạn chế sử dụng chất phụ gia, đảm bảo chất lượng nguyên liệu, đánh giá rủi ro và tuân thủ quy trình kiểm tra chất lượng.
Nhãn mác và quảng cáo (Labeling and Advertising):
Thực phẩm chức năng cần tuân thủ các quy định về nhãn mác và quảng cáo. Nhãn sản phẩm cần cung cấp thông tin chính xác, khách quan và dễ hiểu về thành phần, hướng dẫn sử dụng, liều lượng, cảnh báo và mục tiêu sử dụng của thực phẩm chức năng. Quảng cáo cũng phải tuân thủ các quy định liên quan, không được đưa ra những tuyên bố không chứng minh được về hiệu quả hoặc khả năng chữa bệnh.
Quy định về công bố hợp quy và phù hợp quy định an toàn thực phẩm có thể khác nhau tùy theo quốc gia hoặc khu vực. Do đó, các doanh nghiệp cần tìm hiểu và tuân thủ các quy định cụ thể và hệ thống quản lý an toàn thực phẩm áp dụng trong lĩnh vực mà họ hoạt động để đảm bảo sản phẩm thực phẩm chức năng của họ đáp ứng các yêu cầu pháp luật và an toàn cho người tiêu dùng.
2.2. Điều kiện sản xuất, kinh doanh và hướng dẫn sử dụng thực phẩm chức năng:
Điều kiện sản xuất, kinh doanh và hướng dẫn sử dụng thực phẩm chức năng
Điều kiện sản xuất, kinh doanh và hướng dẫn sử dụng thực phẩm chức năng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng, an toàn và hiệu quả của sản phẩm. Dưới đây là một số khía cạnh quan trọng liên quan đến điều kiện sản xuất, kinh doanh và hướng dẫn sử dụng thực phẩm chức năng:
Điều kiện sản xuất:
Cơ sở sản xuất: Các cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng cần tuân thủ các quy định về vệ sinh, cơ sở vật chất và thiết bị, quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng và bảo quản. Điều này bao gồm việc duy trì môi trường sản xuất sạch sẽ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và ngăn chặn ô nhiễm.
Quy trình sản xuất: Các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm chức năng cần thiết lập và tuân thủ các quy trình sản xuất đảm bảo chất lượng và an toàn của sản phẩm. Quy trình sản xuất bao gồm việc lựa chọn nguyên liệu, pha trộn, chế biến, đóng gói và kiểm tra chất lượng.
Điều kiện kinh doanh:
Giấy phép kinh doanh: Các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thực phẩm chức năng cần có giấy phép kinh doanh phù hợp từ cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm trong quốc gia hoặc khu vực mà họ hoạt động.
Lưu hành và phân phối: Thực phẩm chức năng cần tuân thủ các quy định về lưu hành và phân phối. Điều này bao gồm việc đảm bảo an toàn trong quá trình vận chuyển, lưu trữ và xử lý sản phẩm, cũng như tuân thủ các quy định về nhãn mác, quảng cáo và thông tin sản phẩm.
Hướng dẫn sử dụng:
Nhãn sản phẩm: Thực phẩm chức năng cần có nhãn mác hoàn chỉnh và chính xác, cung cấp thông tin về thành phần, hướng dẫn sử dụng, liều lượng, cảnh báo và mục tiêu sử dụng. Nhãn sản phẩm nên được viết bằng ngôn ngữ dễ hiểu và rõ ràng để người tiêu dùng có thể hiểu và sử dụng sản phẩm một cách đúng đắn.
Hướng dẫn sử dụng: Các doanh nghiệp cần cung cấp hướng dẫn sử dụng chi tiết và rõ ràng cho người tiêu dùng. Hướng dẫn này nên mô tả cách sử dụng sản phẩm, liều lượng, thời gian sử dụng, cách bảo quản và cảnh báo về bất kỳ tác dụng phụ nào có thể xảy ra.
Quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh và hướng dẫn sử dụng thực phẩm chức năng có thể khác nhau tùy theo quốc gia hoặc khu vực. Do đó, các doanh nghiệp cần nắm vững các quy định cụ thể và hệ thống quản lý áp dụng trong lĩnh vực của họ để đảm bảo tuân thủ và tuân thủ các yêu cầu pháp luật và quy định liên quan đến sản xuất, kinh doanh và hướng dẫn sử dụng thực phẩm chức năng.
2.3 Thu hồi và xử lý thực phẩm chức năng không bảo đảm an toàn:
Thu hồi và xử lý thực phẩm chức năng không bảo đảm an toàn là một quá trình quan trọng để đảm bảo sự an toàn và bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng. Dưới đây là các bước chính trong quy trình thu hồi và xử lý thực phẩm chức năng không bảo đảm an toàn:
Xác định sản phẩm không an toàn:
Cơ quan quản lý thực phẩm hoặc doanh nghiệp sản xuất phát hiện ra rằng một sản phẩm thực phẩm chức năng không đáp ứng các yêu cầu an toàn. Các lý do có thể bao gồm sự phát hiện của một lỗi sản xuất, nguy cơ cho sức khỏe của người tiêu dùng hoặc vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm.
Thu hồi sản phẩm:
Doanh nghiệp sản xuất và phân phối thực phẩm chức năng không an toàn cần tiến hành thu hồi sản phẩm từ các kênh phân phối. Quá trình thu hồi có thể bao gồm việc thông báo cho người tiêu dùng, nhà bán lẻ và các đại lý phân phối, thu hồi sản phẩm từ các cửa hàng và điểm bán lẻ, và thu hồi sản phẩm từ người tiêu dùng.
Xử lý sản phẩm thu hồi:
Sản phẩm thu hồi cần được xử lý một cách an toàn và phù hợp. Quy trình xử lý có thể bao gồm việc tiêu hủy, tái chế, hoặc sử dụng cho mục đích khác tuỳ thuộc vào tính chất của sản phẩm và yêu cầu pháp luật địa phương.
Thông báo và báo cáo:
Doanh nghiệp cần thông báo cho cơ quan quản lý thực phẩm về quá trình thu hồi và xử lý sản phẩm không an toàn. Thông báo này cần bao gồm thông tin chi tiết về sản phẩm, lý do thu hồi, quy mô thu hồi, biện pháp xử lý và các biện pháp khắc phục sự cố.
Đánh giá và cải thiện:
Sau quá trình thu hồi, doanh nghiệp cần đánh giá nguyên nhân gây ra vấn đề và áp dụng các biện pháp cải thiện để ngăn chặn tái diễn tình huống tương tự trong tương lai. Điều này bao gồm kiểm tra lại các quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng và quy định về an toàn thực phẩm, và cải thiện hệ thống quản lý chất lượng.
3. Phân loại thực phẩm chức năng
Thực phẩm chức năng có thể được phân loại dựa trên các thành phần và mục tiêu sử dụng. Dưới đây là một số phân loại phổ biến:
Thực phẩm chức năng dựa trên thành phần:
Vitamin và khoáng chất: Bổ sung các vitamin và khoáng chất thiếu hụt trong cơ thể.
Chất xơ: Cung cấp chất xơ hòa tan và không hòa tan để hỗ trợ chức năng tiêu hóa và giảm nguy cơ bệnh tật.
Axit béo omega-3: Cung cấp axit béo omega-3 có lợi cho tim mạch và chức năng não bộ.
Probiotic và prebiotic: Hỗ trợ vi khuẩn có lợi trong ruột và cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa.
Chất chống oxy hóa: Cung cấp chất chống oxi hóa để bảo vệ cơ thể khỏi tác động của gốc tự do.
Thực phẩm chức năng dựa trên mục tiêu sử dụng:
Sức khỏe tim mạch: Bổ sung các chất dinh dưỡng có lợi cho tim mạch như omega-3, chất xơ, chất chống oxy hóa.
Hỗ trợ tiêu hóa: Chứa probiotic, prebiotic hoặc các chất xơ giúp cải thiện chức năng tiêu hóa.
Hỗ trợ miễn dịch: Bổ sung các dưỡng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch như vitamin C, vitamin D, kẽm.
Hỗ trợ sức khỏe xương và khớp: Chứa canxi, vitamin D và các thành phần khác để hỗ trợ sức khỏe xương và khớp.
Hỗ trợ quá trình tiêu hóa trẻ em: Bổ sung probiotic và prebiotic để cải thiện sức khỏe tiêu hóa của trẻ em.
Các phân loại này chỉ mang tính chất tổng quát, và thực phẩm chức năng có thể thuộc vào nhiều phân loại khác nhau tùy thuộc vào thành phần và mục tiêu sử dụng cụ thể.
Ngoài ra, thực phẩm chức năng còn được phân loại theo nguồn gốc xuất xứ, theo hãng sản xuất,…
Khi lựa chọn thực phẩm chức năng, cần lưu ý lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được sản xuất bởi các cơ sở uy tín, có đầy đủ giấy tờ chứng nhận.
Chọn mua TPCN có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được sản xuất bởi các thương hiệu uy tín.
Chọn mua TPCN có thành phần, hàm lượng rõ ràng, đã được chứng minh về hiệu quả và an toàn.
Chọn mua TPCN phù hợp với nhu cầu và tình trạng sức khỏe của bản thân.
5. Một số lưu ý khi sử dụng TPCN
Khi sử dụng TPCN, cần lưu ý những điểm sau:
Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.
Không dùng quá liều quy định.
Không sử dụng TPCN khi đang mang thai, cho con bú hoặc đang dùng thuốc.
Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc tác dụng phụ nào, hãy hỏi ý kiến bác sĩ.
6. Câu hỏi thường gặp
6.1 Thực phẩm chức năng là gì?
Trả lời: Thực phẩm chức năng là những sản phẩm có chức năng cung cấp dinh dưỡng hoặc hỗ trợ sức khỏe, nằm ngoài chế độ ăn hàng ngày để bảo đảm sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.
6.2 Thực phẩm chức năng khác biệt với thực phẩm thông thường như thế nào?
Trả lời: Thực phẩm chức năng khác biệt với thực phẩm thông thường bởi chúng có chức năng cụ thể hỗ trợ sức khỏe, chứ không chỉ đơn thuần là nguồn dinh dưỡng cơ bản như thực phẩm thông thường.
6.3 Làm thế nào để chọn lựa thực phẩm chức năng phù hợp?
Trả lời: Việc chọn lựa thực phẩm chức năng cần dựa trên nhu cầu sức khỏe cụ thể của mỗi người, và tốt nhất là thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có lựa chọn đúng đắn.
6.4 Thực phẩm chức năng có tác dụng như thế nào đối với sức khỏe?
Trả lời: Thực phẩm chức năng có thể cung cấp các dưỡng chất cần thiết, hỗ trợ chức năng cơ bản của cơ thể, giảm nguy cơ bệnh tật hoặc cải thiện tình trạng sức khỏe khi sử dụng đúng cách.
6.5 Có những loại thực phẩm chức năng phổ biến nào?
Trả lời: Có nhiều loại thực phẩm chức năng như vitamin, khoáng chất, thảo mộc, enzyme, acid amin, và các sản phẩm chứa chất chống ô nhiễm hay chất chống oxy hóa.
Quá trình thu hồi và xử lý thực phẩm chức năng không bảo đảm an toàn cần được thực hiện nhanh chóng, có hiệu quả và có sự hợp tác giữa các cơ quan quản lý thực phẩm, doanh nghiệp, nhà bán lẻ và người tiêu dùng. Mục tiêu chính là đảm bảo an toàn và bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng và ngăn chặn nguy cơ tiềm ẩn từ sản phẩm không an toàn.
