Ngộ độc thực phẩm là một trong những vấn đề nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng, đặt ra những thách thức lớn trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm. Việc phát hiện và xử lý kịp thời những trường hợp ngộ độc đòi hỏi sự nhanh nhạy, chính xác, và có kế hoạch.
Trong bối cảnh này, quy trình điều tra và xử lý ngộ độc thực phẩm trở thành một phần không thể thiếu của hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Trong bài viết này VSATTPsẽ cùng nhìn sâu vào quá trình này, tìm hiểu về những thách thức và giải pháp để đảm bảo một hệ thống an toàn thực phẩm hiệu quả và linh hoạt.
Mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm
Nội dung bài viết
1. Mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm
Mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm tuỳ thuộc vào tình hình thực tế, trưởng đoàn điều tra phân công các tổ cùng phối hợp với cán bộ Y tế tuyến cơ sở điều tra theo các biểu mẫu. Có thể tham khảo như sau:
Điều tra tại cơ sở Y tế: Khai thác tình hình diễn biến vụ ngộ độc thực phẩm từ thầy thuốc, nh ân viên Y tế về triệu chứng lâm sàng, chẩn đoán nghi ngờ là gì, phương pháp xử lý và điều trị theo biểu biên điều tra BB-QLNĐ-16-01 (nếu có)
Điều tra những người bị ngộ độc về tình hình ăn uống trong vòng 24 đến 48 giờ, ăn cùng ai…xác nhận có bữa ăn chung không,… theo biểu mẫu BM-QLNĐ-16-04 (tổng hợp từ bước1; bước 3.1; 3.2 trong quy chế diều tra ngộ độc thực phẩm)
Điều tra những người không bị ngộ độc có liên quan về tình hình ăn, uống theo biểu mẫu BM-QLNĐ-16-05 (tổng hợp từ bước 2; bước 3.1; 3.2 trong quy chế điều tra ngộ độc thực phẩm).\Điều tra tại cơ sở chế biến thực phẩm: Điều tra về tình hình chế biến thực phẩm, nơi cung ứng thức ăn, điều kiện chế biến, điều kiện cơ sở… theo biên bản điều tra BB-QLNĐ-16-02 (tổng hợp từ bước bước 7; bước 8; bước 10; bước 11 trong quy chế điều tra ngộ độc thực phẩm).
Lấy mẫu thực phẩm (nếu có): theo biên bản lấy mẫu BB-QLNĐ-16-03 ; Niêm phong mẫu theo BM-QLNĐ-16-08; Biên bản bàn giao mẫu BB-QLNĐ-16-04. và gửi kiểm nghiệm các sớm càng tốt.
Quy trình điều tra và xử lý ngộ độc thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc này không chỉ yêu cầu sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý thực phẩm mà còn đòi hỏi sự nhanh nhạy, chính xác và đồng đều từ các chuyên gia y tế và ngành công nghiệp thực phẩm.
Thông tin cơ bản
Thời gian và địa điểm xảy ra ngộ độc thực phẩm:
Số người bị ngộ độc thực phẩm:
Nguyên nhân nghi ngờ:
Thông tin về các trường hợp bị ngộ độc thực phẩm
Tên, tuổi, giới tính, địa chỉ:
Ngày, giờ ăn:
Loại thức ăn đã ăn:
Triệu chứng:
Thông tin về cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm
Tên cơ sở:
Địa chỉ:
Loại thức ăn đã cung cấp:
Điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm của cơ sở:
Kết luận
Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm:
Biện pháp khắc phục:
Lưu ý
Mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm chỉ mang tính chất tham khảo.
Cần điều tra kỹ lưỡng để xác định chính xác nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm.
Thực hiện các biện pháp khắc phục kịp thời để ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm tái diễn.
Thông tin bổ sung
Ngoài các thông tin cơ bản trên, trong quá trình điều tra ngộ độc thực phẩm, cần thu thập thêm các thông tin bổ sung sau:
Thời gian ủ bệnh:
Các triệu chứng lâm sàng:
Kết quả xét nghiệm:
Thông tin bổ sung này sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm và có biện pháp xử lý phù hợp.
2. Khai báo ngộ độc thực phẩm
2.1 Khai báo ngộ độc thực phẩm:
Bất kể ai, khi bị hoặc phát hiện ngộ độc thực phẩm hoặc các bệnh truyền qua thực phẩm đều phải khai báo ngay cho cơ quan Y tế gần nhất:
Trạm Y tế xã, phường.
Phòng Y tế quận, huyện (hoặc Trung tâm Y tế dự phòng).
Sở Y tế hoặc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, thành phố.
Các viện khu vực (Viện Dinh Dưỡng, Viện Pasteur Nha Trang, Viện Vệ sinh Y tế công cộng TP Hồ Chí Minh, Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên).
Cục An toàn vệ sinh thực phẩm.
Nội dung khai báo: theo mẫu M1 quy định tại Quyết định số 01/2006/QĐ-BYT ngày 09 tháng 01 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành “Quy định chế độ báo cáo và mẫu báo cáo về vệ sinh an toàn thực phẩm”.
2.2 Tiếp nhận thông tin ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm:
Khai báo từ người mắc: khi tiếp nhận thông tin ngộ độc thực phẩm từ người mắc, cần chú ý thu thập các thông tin sau:
Những hoạt động trước khi phát bệnh, về bữa ăn, thức ăn mà họ đã ăn.
Các triệu chứng chủ yếu là gì (đau bụng, buồn nôn, nôn).
Kiểm tra chất nôn, thực phẩm thừa, chất ô nhiễm (có giữ mẫu để xét nghiệm không).
Quy mô phát sinh: số người cùng ăn, số người mắc.
Khai báo từ thầy thuốc và nhân viên y tế: Bất kể một nhân viên y tế hoặc thầy thuốc nào, dù làm việc ở Trạm y tế, phòng khám bệnh, bệnh viện hoặc tư nhân khi phát hiện ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm phải khai báo ngay với cơ quan y tế có trách nhiệm. Khi tiếp nhận các khai báo này, cần chú ý khai thác các thông tin quan trọng sau:
Ngộ độc thực phẩm xảy ra với một người hay tập thể.
Triệu chứng của người mắc, các triệu chứng khác thường, diễn biến, những yếu tố liên quan với tình hình ăn uống trong thời gian 48 giờ (chú ý trong vòng 12 giờ) trước đó.
Kiểm tra mẫu phân, mẫu máu, chất nôn, chất ô nhiễm của người mắc.
Chẩn đoán hoặc nghi ngờ là gì.
Phương pháp xử trí, điều trị.
Khai báo từ người lãnh đạo, quản lý: (doanh nghiệp, trường học, công trường, nông trường, cơ quan đơn vị) cần chú ý các thông tin sau:
Quy mô phát sinh: tổng số mắc, số phải vào viện.
Mối liên quan đến ăn uống.
Cơ sở cung cấp xuất ăn.
Lưu mẫu thực phẩm nghi ngờ.
Với trường học: cần chú ý phân biệt tình hình xảy ra với học sinh lớp mấy, sau bữa ăn nào, cơ sở nào cung ứng thực phẩm.
3. Báo cáo ngộ độc thực phẩm:
Bất kể một nhân viên y tế nào khi tiếp nhận thông tin về ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm phải báo cáo ngay cho thủ trưởng đơn vị mình về nội dung vụ việc.
Thủ trưởng đơn vị tiếp nhận được thông tin về ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm phải xem xét về nội dung khai báo để quyết định:
Nếu đơn vị có đủ khả năng điều tra vụ ngộ độc thực phẩm thì cử ngay 1 đội điều tra tại thực địa và báo cáo lên cấp trên. Nếu không đủ khả năng điều tra thì báo cáo ngay lên cấp trên và đề nghị cử đội điều tra vụ ngộ độc thực phẩm.
Trong trường hợp vụ ngộ độc thực phẩm hoặc bệnh truyền qua thực phẩm có nguy cơ lan rộng thì phải nhanh chóng phán đoán về quy mô và khả năng lan rộng, phải báo cáo khẩn cấp cho UBND và cho cơ quan Y tế cấp trên biết
Cần chú ý các thông tin sau: Có nghi ngờ về ngộ độc thuốc; Có nghi ngờ về ngộ độc gas, nước máy, nước giếng, hoặc các yếu tố khác; Có sự cố ý gây ngộ độc không.
Chế độ báo cáo và mẫu báo cáo ngộ độc thực phẩm thực hiện theo quy định tại Quyết định số 01/2006/QĐ- BYT ngày 09/01/2006 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành “Quy định chế độ báo cáo và mẫu báo cáo về vệ sinh an toàn thực phẩm
Điều tra trực tiếp: phỏng vấn, lấy mẫu thực phẩm,…
Điều tra gián tiếp: thu thập thông tin từ các nguồn khác nhau như báo chí, truyền thông,…
5. Nội dung điều tra ngộ độc thực phẩm
Nội dung điều tra ngộ độc thực phẩm
Nội dung điều tra ngộ độc thực phẩm bao gồm:
Thông tin chung về vụ ngộ độc: thời gian, địa điểm, số người mắc, số người đi viện, số người tử vong,…
Triệu chứng ngộ độc thực phẩm: thời gian khởi phát, biểu hiện lâm sàng,…
Thời gian, địa điểm ăn uống, thức ăn đã ăn,…
Thông tin về cơ sở sản xuất, kinh doanh, cung cấp thực phẩm: địa chỉ, giấy phép kinh doanh,…
Quy trình sản xuất, kinh doanh, cung cấp thực phẩm: nguyên liệu, dụng cụ, quy trình chế biến, bảo quản,…
6. Câu hỏi thường gặp
Câu hỏi 1: Mục đích chính của mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm là gì?
Trả lời: Mục đích chính của mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm là thu thập thông tin chi tiết về những người bị ngộ độc, các loại thực phẩm tiêu thụ, và các triệu chứng để xác định nguồn gốc và quy mô của vụ ngộ độc.
Câu hỏi 2: Nội dung cơ bản cần có trong mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm là gì?
Trả lời: Mẫu điều tra cần chứa thông tin về danh tính của nạn nhân, thời gian và địa điểm tiêu thụ thực phẩm, các triệu chứng của ngộ độc, cũng như chi tiết về thực phẩm đã ăn để phục vụ quá trình điều tra.
Câu hỏi 3: Ai nên điền mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm?
Trả lời: Thông thường, người bị ngộ độc hoặc người thân của họ nên điền mẫu điều tra. Nếu nạn nhân không thể tự điền, người giữ chức vụ y tế có thể giúp đỡ.
Câu hỏi 4: Mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm có ảnh hưởng đến quá trình điều tra của cơ quan y tế không?
Trả lời: Đúng, mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm có tác động lớn đến quá trình điều tra của cơ quan y tế. Thông tin chi tiết từ mẫu giúp xác định nguồn gốc ngộ độc, thực phẩm liên quan, và có thể ngăn chặn sự lây lan của vụ ngộ độc.
Câu hỏi 5: Nếu tôi nghi ngờ mình bị ngộ độc thực phẩm, tôi nên làm gì trước khi điền mẫu điều tra?
Trả lời: Trước hết, bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Sau đó, ghi chép chi tiết về thời gian, địa điểm, và thực phẩm bạn đã tiêu thụ. Những thông tin này sẽ hỗ trợ quá trình điều tra.
Câu hỏi 6: Mẫu điều tra ngộ độc thực phẩm được sử dụng như thế nào trong việc ngăn chặn ngộ độc toàn cộng đồng?
Trả lời: Thông tin từ mẫu điều tra giúp cơ quan y tế xác định xu hướng và nguồn gốc ngộ độc thực phẩm, từ đó đề xuất các biện pháp kiểm soát và ngăn chặn, bảo vệ cộng đồng khỏi rủi ro ngộ độc thực phẩm trong tương lai.
Tóm lại, quy trình điều tra và xử lý ngộ độc thực phẩm đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, ngành công nghiệp thực phẩm và các chuyên gia y tế. Sự nhanh nhạy, chính xác và hiệu quả trong quy trình này là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn thực phẩm. Nếu có bất kỳ vấn đề thắc mắc các bạn có thể liên hệ Pháp lý thực phẩm ACC để được giải đáp chi tiết và nhanh chóng nhất.
