Các quy định an toàn vệ sinh thực phẩm [CẬP NHẬT MỚI 2023]

1. An toàn thực phẩm là gì?

An toàn thực phẩm là một khái niệm đảm bảo rằng thực phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng, vệ sinh và an toàn để bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng. Nó bao gồm các quy định, quy trình và các biện pháp để đảm bảo rằng thực phẩm không chứa các chất gây hại, vi khuẩn hoặc các tác nhân gây bệnh nguy hiểm cho con người.

An toàn thực phẩm đòi hỏi sự tuân thủ các tiêu chuẩn vệ sinh và quy trình sản xuất an toàn từ giai đoạn sản xuất, chế biến, bảo quản cho đến khi tiếp cận và tiêu thụ. Các yếu tố quan trọng bao gồm:

• Vệ sinh cá nhân: 

Đảm bảo những người tham gia trong quá trình sản xuất và tiếp xúc với thực phẩm tuân thủ quy tắc vệ sinh cá nhân, bao gồm việc rửa tay đúng cách, đeo bảo hộ, không tiếp xúc thực phẩm khi bị bệnh và không hút thuốc lá trong quá trình làm việc.

• Quy trình sản xuất: 

Áp dụng các quy trình sản xuất an toàn, bao gồm việc lựa chọn nguyên liệu chất lượng, sử dụng phương pháp chế biến an toàn, kiểm soát nhiệt độ và thời gian nấu nướng/chế biến thích hợp, và đảm bảo vệ sinh thiết bị và môi trường làm việc.

• Bảo quản và vận chuyển: 

Đảm bảo rằng thực phẩm được bảo quản ở nhiệt độ phù hợp, tránh tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm, đảm bảo vận chuyển an toàn và sử dụng các đóng gói phù hợp để giữ cho thực phẩm tươi ngon và không bị nhiễm khuẩn.

• Kiểm soát chất lượng:

Thực hiện kiểm tra chất lượng thực phẩm để đảm bảo tuân thủ các quy định an toàn vệ sinh, bao gồm kiểm tra vi sinh, kiểm tra hàm lượng chất gây ô nhiễm và kiểm tra tính an toàn hóa học.

• Giáo dục và tư vấn: 

Cung cấp đào tạo và tư vấn cho các nhà sản xuất, nhân viên và người tiêu dùng về các quy định và phương pháp an toàn vệ sinh thực phẩm.

An toàn thực phẩm là một yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe và tránh các vấn đề liên quan đến thực phẩm như nhiễm khuẩn, ngộ độc thực phẩm và dị ứng thực phẩm.

2. Các quy định an toàn vệ sinh thực phẩm

Các quy định an toàn vệ sinh thực phẩm thường được thiết lập bởi các cơ quan quản lý thực phẩm và tổ chức quốc tế nhằm đảm bảo an toàn và chất lượng thực phẩm. Dưới đây là một số quy định phổ biến về an toàn vệ sinh thực phẩm:

• Hệ thống phân phối thực phẩm (Hazard Analysis and Critical Control Points – HACCP): 

HACCP là một phương pháp quản lý an toàn thực phẩm dựa trên việc xác định các điểm quan trọng trong quá trình sản xuất thực phẩm có thể gây nguy hiểm và thiết lập các biện pháp kiểm soát để ngăn chặn, giảm thiểu hoặc loại trừ nguy cơ. Các doanh nghiệp thực phẩm thường áp dụng HACCP để đảm bảo an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất và chế biến.

• Tiêu chuẩn quốc gia về an toàn vệ sinh thực phẩm: 

Mỗi quốc gia thường đề ra các tiêu chuẩn và quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm. Các tiêu chuẩn này bao gồm các yêu cầu về vệ sinh cá nhân, quy trình sản xuất, bảo quản, vận chuyển, và kiểm soát chất lượng thực phẩm. Ví dụ: Các tiêu chuẩn của Cục An toàn Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) tại Hoa Kỳ, Tiêu chuẩn Chất lượng An toàn Thực phẩm (FSSC 22000), BRC Global Standards, IFS (International Featured Standards) và nhiều tiêu chuẩn khác.

• Quy tắc vệ sinh thực phẩm trong ngành công nghiệp: 

Các ngành công nghiệp thực phẩm và đồ uống thường có các quy tắc vệ sinh cụ thể để đảm bảo an toàn thực phẩm. Ví dụ, trong ngành sản xuất thực phẩm, có quy tắc vệ sinh trong quá trình chế biến, sử dụng thiết bị và vật liệu an toàn, đảm bảo vệ sinh môi trường làm việc, và kiểm soát nhiệt độ và thời gian chế biến thích hợp.

• Quy định về giám sát và kiểm tra: 

Các cơ quan chức năng thường có quy định về giám sát và kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm. Các cơ quan này thường thực hiện kiểm tra định kỳ, kiểm tra không định kỳ và xử phạt các cơ sở không tuân thủ quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm. Điều này nhằm đảm bảo rằng các doanh nghiệp thực phẩm tuân thủ các quy định và quy trình an toàn.

• Chuỗi cung ứng an toàn (Farm to Fork): 

Chuỗi cung ứng an toàn là một khái niệm quan trọng trong an toàn thực phẩm. Nó bao gồm các biện pháp đảm bảo an toàn thực phẩm từ giai đoạn sản xuất, chế biến, vận chuyển cho đến khi tiếp cận và tiêu thụ. Các quy định chuỗi cung ứng an toàn nhằm đảm bảo sự theo dõi, kiểm soát và truy xuất nguồn gốc của thực phẩm, từ nông trại đến bàn ăn.

Các quy định an toàn vệ sinh thực phẩm được thiết lập nhằm đảm bảo an toàn và chất lượng thực phẩm, bảo vệ sức khỏe của con người và đáp ứng yêu cầu pháp luật. Việc tuân thủ các quy định này là rất quan trọng để đảm bảo rằng thực phẩm được sản xuất, chế biến, vận chuyển và tiêu thụ một cách an toàn và đáng tin cậy.

3. Tại sao cần phải giữ an toàn thực phẩm?

An toàn thực phẩm là cần thiết vì những lý do sau đây:

• Bảo vệ sức khỏe: 

Thực phẩm không an toàn có thể chứa vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, hoá chất độc hại hoặc các tác nhân gây bệnh khác. Khi tiêu thụ những thực phẩm này, người tiêu dùng có thể mắc phải các bệnh như nhiễm trùng, ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy, viêm ruột, và thậm chí có thể gây tử vong. Đảm bảo an toàn thực phẩm giúp bảo vệ sức khỏe và sự phát triển của cộng đồng.

• Đảm bảo chất lượng: 

An toàn thực phẩm đồng nghĩa với chất lượng thực phẩm. Khi thực phẩm được sản xuất và xử lý theo các quy trình an toàn, nó sẽ đảm bảo chất lượng, giữ được giá trị dinh dưỡng và hương vị tốt, không bị ô nhiễm hay biến đổi không mong muốn. Điều này đảm bảo người tiêu dùng nhận được thực phẩm an toàn, tươi ngon và đáng tin cậy.

• Tăng niềm tin của người tiêu dùng:

 An toàn thực phẩm là một yếu tố quan trọng để tạo niềm tin và đồng lòng của người tiêu dùng đối với các nhà sản xuất và nhà cung cấp thực phẩm. Khi người tiêu dùng tin tưởng vào an toàn và chất lượng của thực phẩm, họ sẽ có sự yên tâm hơn khi tiêu dùng và sẵn lòng mua sản phẩm từ các nguồn đáng tin cậy.

• Đáp ứng yêu cầu pháp luật: 

Các quy định về an toàn thực phẩm được thiết lập bởi các cơ quan chức năng và tổ chức quốc tế nhằm đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Tuân thủ các quy định này không chỉ giúp các doanh nghiệp và tổ chức tuân thủ pháp luật, mà còn giúp đảm bảo rằng thực phẩm được sản xuất và tiêu thụ đúng quy trình an toàn và tuân thủ các yêu cầu chất lượng.

• Bảo vệ môi trường: 

An toàn thực phẩm cũng liên quan đến việc bảo vệ môi trường. Các quy trình sản xuất, bảo quản và vận chuyển an toàn giúp giảm thiểu sự lãng phí, ô nhiễm và tác động tiêu cực đến môi trường. Việc áp dụng các phương pháp bền vững trong ngành thực phẩm cũng đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường tự nhiên và tài nguyên.

Tóm lại, giữ an toàn thực phẩm là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của con người, đảm bảo chất lượng thực phẩm, tạo niềm tin của người tiêu dùng, tuân thủ pháp luật và bảo vệ môi trường.

>>>>>>Xem thêm: Nghị định 124 về an toàn thực phẩm – Nghị định Chính phủ

4. Giải pháp đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm

Để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, cần có sự đóng góp từ cả người tiêu dùng và doanh nghiệp. Dưới đây là một số giải pháp quan trọng để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm từ cả hai phía:

4.1 Từ người tiêu dùng:

• Mua thực phẩm từ các nguồn đáng tin cậy: 

Chọn mua thực phẩm từ các cửa hàng, chợ, siêu thị hoặc nhà hàng đã có uy tín về vệ sinh an toàn thực phẩm. Kiểm tra ngày hết hạn và trạng thái của sản phẩm trước khi mua.

• Lưu trữ và chế biến thực phẩm đúng cách: 

Đảm bảo lưu trữ thực phẩm trong điều kiện nhiệt độ phù hợp và tránh tiếp xúc với các chất ô nhiễm. Chế biến thực phẩm đảm bảo nhiệt độ và thời gian chế biến phù hợp để tiêu diệt vi khuẩn và ký sinh trùng.

• Rửa tay và vệ sinh cá nhân: 

Rửa tay kỹ trước khi chuẩn bị và tiếp xúc với thực phẩm. Đảm bảo vệ sinh cá nhân sạch sẽ và không có bất kỳ bệnh nhiễm trùng nào.

• Tiếp tục giáo dục và tăng cường nhận thức: 

Cập nhật kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm, đọc và tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên bao bì thực phẩm. Nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm và biết cách xử lý thực phẩm một cách an toàn.

4.2 Từ doanh nghiệp:

• Tuân thủ quy định và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm: 

Doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm được đề ra bởi cơ quan quản lý và tổ chức liên quan. Đảm bảo quy trình sản xuất, bảo quản, vận chuyển và chế biến thực phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn.

• Đào tạo nhân viên:

Đào tạo và nâng cao nhận thức về vệ sinh an toàn thực phẩm cho nhân viên. Đảm bảo nhân viên hiểu và tuân thủ các quy trình và biện pháp an toàn trong công việc.

• Kiểm soát chất lượng và quản lý rủi ro: 

Thực hiện kiểm soát chất lượng và quản lý rủi ro trong quá trình sản xuất và cung cấp thực phẩm. Áp dụng các biện pháp kiểm soát vi khuẩn, ký sinh trùng và các chất ô nhiễm khác trong quá trình sản xuất và chế biến thực phẩm.

• Truy xuất và thông tin sản phẩm: 

Đảm bảo khả năng truy xuất nguồn gốc thực phẩm và cung cấp thông tin đầy đủ về thành phần, ngày sản xuất, ngày hết hạn và cách bảo quản cho người tiêu dùng.

• Đáp ứng phản hồi của người tiêu dùng: 

Lắng nghe và xử lý phản hồi và khiếu nại của người tiêu dùng về vấn đề liên quan đến an toàn thực phẩm. Cải thiện và điều chỉnh quy trình và chất lượng sản phẩm dựa trên phản hồi từ người tiêu dùng.

5. Các biện pháp pháp lý đảm bảo thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm

5.1. Ban hành các quy định pháp luật về VSATTP

Nhà nước cần ban hành các quy định pháp luật về VSATTP, bao gồm các quy định về:

• Nguyên tắc, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về VSATTP.
• Trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện VSATTP.
• Hình thức xử lý vi phạm về VSATTP.

Các quy định pháp luật về VSATTP cần được xây dựng trên cơ sở khoa học, phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu bảo đảm VSATTP.

5.2. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về VSATTP

Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về VSATTP. Công tác thanh tra, kiểm tra cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, có trọng tâm, trọng điểm, đảm bảo kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

5.3. Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân về VSATTP

Nhà nước cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân về VSATTP. Công tác tuyên truyền, giáo dục cần được thực hiện bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, phù hợp với từng đối tượng.

5.4. Tăng cường hợp tác quốc tế về VSATTP

Nhà nước cần tăng cường hợp tác quốc tế về VSATTP, chia sẻ kinh nghiệm, thông tin, kiến thức, kỹ năng về VSATTP với các nước trên thế giới. Hợp tác quốc tế về VSATTP giúp Việt Nam nâng cao năng lực thực hiện VSATTP, hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới.